Phanh xe máy đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho người sử dụng khi điều khiển phương tiện. Trong hệ thống xe máy, phanh được chia thành hai loại chính: phanh tang trống và phanh đĩa. Mỗi loại phanh có những ưu, nhược điểm riêng và phục vụ cho mục đích khác nhau tùy thuộc vào loại xe và nhu cầu của người dùng.
1. Phanh tang trống (phanh đùm)
Phanh tang trống là loại phanh cổ điển, có cấu tạo đơn giản và bền bỉ. Nguyên lý hoạt động dựa trên việc các má phanh được ép vào bề mặt bên trong của trống phanh để tạo ra ma sát, giúp giảm tốc độ và dừng xe. Loại phanh này thường được trang bị trên các dòng xe phổ thông và có giá thành rẻ, dễ bảo dưỡng.
Tuy nhiên, phanh tang trống có nhược điểm lớn là hiệu suất phanh không cao khi di chuyển ở tốc độ cao hoặc trong điều kiện ướt, vì ma sát giữa má phanh và trống phanh có thể giảm khi bị ẩm ướt.
2. Phanh đĩa
Phanh đĩa là loại phanh tiên tiến hơn, với cấu tạo bao gồm đĩa phanh và kẹp phanh (caliper). Khi người điều khiển bóp phanh, kẹp phanh sẽ ép má phanh vào đĩa, tạo ra lực ma sát mạnh hơn giúp xe giảm tốc nhanh chóng và hiệu quả hơn. Phanh đĩa thường được trang bị cho các dòng xe cao cấp hoặc xe phân khối lớn, bởi nó hoạt động tốt trong hầu hết các điều kiện, bao gồm cả trời mưa hoặc khi xe di chuyển với tốc độ cao.
Nhược điểm của phanh đĩa là chi phí bảo dưỡng cao hơn và dễ bị hư hỏng nếu không được chăm sóc đúng cách, chẳng hạn như việc má phanh bị mòn hoặc đĩa phanh bị cong vênh.
3. Khắc phục lỗi phanh kêu vào mỗi buổi sáng:
Một hiện tượng phổ biến mà nhiều người dùng xe máy gặp phải là tiếng kêu “két két” khi sử dụng phanh vào buổi sáng. Điều này không chỉ xảy ra với phanh đĩa mà cả phanh tang trống, và thường khiến nhiều người lo lắng về tình trạng phanh xe. Để giải thích rõ hơn hiện tượng này, chúng ta cần tìm hiểu một số nguyên nhân sau:
– Do độ ẩm và sương
Vào ban đêm, độ ẩm trong không khí tăng cao, cùng với sương đọng lại trên bề mặt của đĩa phanh hoặc trống phanh. Điều này làm cho bề mặt tiếp xúc giữa má phanh và đĩa phanh hoặc trống phanh bị ẩm ướt. Khi người dùng xe bóp phanh lần đầu vào buổi sáng, sự ma sát giữa bề mặt kim loại của đĩa phanh với lớp sương ẩm sẽ tạo ra tiếng kêu “két két”. Sau vài lần phanh, khi lớp sương này được loại bỏ, tiếng kêu sẽ dần biến mất.
– Sự oxy hóa bề mặt phanh
Bề mặt đĩa phanh, đặc biệt là các loại phanh đĩa làm từ thép không gỉ hoặc hợp kim, dễ bị oxy hóa nhẹ qua đêm do không khí ẩm. Lớp oxy hóa mỏng này khi bị ma sát với má phanh sẽ tạo ra tiếng kêu. Tuy nhiên, hiện tượng này không nguy hiểm và cũng sẽ biến mất sau vài lần sử dụng phanh trong ngày.
– Má phanh bị mòn hoặc bẩn
Má phanh có thể bị mòn hoặc bám bẩn sau một thời gian sử dụng, đặc biệt khi người dùng không vệ sinh hoặc bảo dưỡng định kỳ. Khi bề mặt má phanh không còn đều hoặc có những tạp chất như bụi bẩn, cát, điều này có thể làm tăng ma sát và gây ra tiếng kêu khó chịu. Việc vệ sinh hoặc thay má phanh mới sẽ giúp khắc phục tình trạng này.
4. Cách khắc phục và bảo dưỡng phanh xe máy
Để giảm thiểu hiện tượng phanh kêu “két két” vào buổi sáng và đảm bảo hiệu suất phanh luôn tốt, người dùng cần chú ý các điểm sau:
– Vệ sinh đĩa phanh và má phanh thường xuyên: Bụi bẩn và các tạp chất khác có thể bám vào đĩa phanh, làm giảm hiệu quả phanh và gây ra tiếng kêu. Hãy sử dụng dung dịch vệ sinh chuyên dụng để làm sạch.
– Thay má phanh định kỳ: Má phanh bị mòn quá mức không chỉ gây tiếng kêu mà còn giảm hiệu suất phanh, dẫn đến nguy hiểm khi lái xe. Hãy kiểm tra và thay má phanh nếu cần thiết.
– Sử dụng phanh đúng cách: Hạn chế bóp phanh quá gấp hoặc sử dụng phanh liên tục trong thời gian dài, vì điều này có thể làm hỏng má phanh và đĩa phanh.
– Bảo dưỡng xe định kỳ: Đưa xe đi kiểm tra và bảo dưỡng tại các trung tâm uy tín để đảm bảo hệ thống phanh hoạt động hiệu quả, tránh các vấn đề phát sinh.
Phanh xe máy là một bộ phận không thể thiếu trong việc đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông. Hiện tượng phanh kêu “két két” vào buổi sáng tuy phổ biến nhưng không nguy hiểm, và có thể dễ dàng khắc phục bằng cách vệ sinh và bảo dưỡng phanh định kỳ. Người dùng xe máy nên chú ý chăm sóc hệ thống phanh thường xuyên để đảm bảo xe luôn hoạt động trơn tru và an toàn.
Tham khảo ngay cách khắc phục tiếng phanh kêu “két két” cùng thầy Lê Hữu Vỹ – hơn 10 năm kinh nghiệm sửa chữa xe máy, hiện đang giảng dạy sửa chữa xe máy tại Trung tâm đào tạo EAC tại đây !!